Op juridisch platform Mr. Online laten experts, waaronder advocaten en een universitair docent, zich uit over de groeiende stroom rechtszaken waarin Nederlandse spelers hun verloren inleg terug claimen bij aanbieders die voor 2021 zonder vergunning actief waren.
Voor de invoering van de Wet Kansspelen op Afstand (Koa) in oktober 2021 waren platforms zoals Unibet, PokerStars en Bwin al actief in Nederland. Een vergunning konden zij niet bemachtigen want die gaf de Kansspelautoriteit op dat moment nog niet uit. Volgens sommige spelers maakt dit hun overeenkomsten ongeldig, waardoor deze spelers hun verloren geld terug eisen via de rechter.
Diverse rechtbanken hebben deze redenering gevolgd. In meer dan tien zaken is geoordeeld dat gokbedrijven de verliezen moeten terugbetalen, zo valt te lezen op juristenplatform Mr. Online. De bedragen lopen inmiddels in de tonnen: Unibet werd veroordeeld tot een terugbetaling van € 676.225 aan een Nederlandse gokker, Bwin tot bijna € 188.000, en PokerStars moet ruim € 231.000 terugbetalen aan een speler die dit bedrag verloor. Slechts één keer sprak de rechter in het voordeel van een gokbedrijf, met als uitleg dat Artikel 1 Wok haar strekking had verloren.
Advocaat Benzi Loonstein, een van de experts op het gebied van kansspelen, die gedupeerde spelers bijstaat in verschillende rechtszaken, stelt in Mr. Online:
“Het is duidelijk dat er een heel grote groep consumenten gedupeerd is. De claims bedragen gemiddeld zo’n dertig- tot veertigduizend euro, maar er zijn ook uitschieters. Sommige spelers vorderen tonnen, soms zelfs miljoenen euro’s.”Benzi Loonstein, advocaat
Volgens hem proberen gokbedrijven ‘selectief te shoppen’ uit correspondentie en rechterlijke uitspraken:
“Ze beweren bijvoorbeeld dat de Ksa een gedoogbeleid voerde, omdat men wist dat er illegaal aanbod was, maar er niet tegen in actie kwam. Daar klopt niet veel van. De Ksa heeft al talloze malen aangegeven dat ze een prioriteringsbeleid voerden, en geen gedoogbeleid.”Benzi Loonstein
Verschillende advocatenkantoren, experts, en belangenorganisaties helpen consumenten inmiddels bij het indienen van claims en het starten van rechtszaken, aldus Mr. Online. Een van de eerste advocatenkantoren die gokkers bijstond was Loonstein Advocaten. Het Duitse kantoor Goldenstein Legal heeft zelfs een Nederlandse tak opgericht om gokverliezen terug te vorderen, en belangenorganisaties zoals Gokverliesterug verzamelen claims voor een collectieve rechtszaak, zo meldt Mr. Online.
Overeenkomsten nietig
De juridische kernvraag is of de overeenkomsten tussen spelers en illegale aanbieders nietig zijn.
Tobias Jonkers, universitair docent verbintenissenrecht op de Rijksuniversiteit Groningen, zegt in Mr. Online dat een overeenkomst die in strijd is met de wet, niet automatisch nietigheid hoeft op te leveren. Jonkers denkt echter wel dat de kans op nietigheid heel groot gaat zijn omdat er een serieuze schending van de Wet op kansspelen heeft plaatsgevonden.
“Dat een overeenkomst in strijd is met de wet, hoeft niet automatisch nietigheid op te leveren. Maar in dit geval is de schending van de wet – dan hebben we het over de Wet op de kansspelen – dusdanig serieus, dat de kans op nietigheid wel heel groot is.”Tobias Jonkers, universitair docent verbintenissenrecht Rijksuniversiteit Groningen
Prejudiciële vragen
De rechtbanken Amsterdam en Noord-Holland hebben de Hoge Raad inmiddels prejudiciële vragen gesteld over deze kwestie. Het hoogste rechtsorgaan moet bepalen of een kansspelovereenkomst met een aanbieder zonder vergunning inderdaad nietig is, en welke rechtsgevolgen dat heeft.
Advocaat Floris van der Weijden van BrandMR geeft aan dat een uitspraak in het voordeel van de spelers verstrekkende gevolgen gaat hebben:
“Als de Hoge Raad inderdaad oordeelt in het voordeel van de spelers – en dat verwacht ik eigenlijk wel – dan slaat dat in als een bom. Dit treft namelijk véél meer mensen dan je zou denken. Voor de gokbedrijven dreigt een miljardenstrop, en ik sluit zelfs niet uit dat hierdoor partijen zullen omvallen.”Floris van der Weijden, advocaat BrandMR
Gokbedrijven verzetten zich hevig tegen de claims en voeren meerdere argumenten aan. Een belangrijk verweer is dat de Wet op de kansspelen (Wok) niet bedoeld was om de geldigheid van kansspelovereenkomsten aan te tasten. Daarnaast stellen zij dat consumenten feitelijk ‘gratis’ gegokt hebben als alle verliezen worden terugbetaald. Tobias Jonkers noemt dit een kansloos verweer:
“We hebben het over een ongelijke verhouding: een professioneel gokbedrijf tegenover een consument. Het gaat bovendien om een product waarmee wordt ingespeeld op de zwakte van die consument: een verslavend product, iets wat ons brein niet goed aankan. Waarschijnlijk zullen rechters daarom uitsluitend vanuit het slachtoffer redeneren, en dan is volledige terugbetaling juist heel redelijk.”Tobias Jonkers
Ondertussen gebruiken gokbedrijven verschillende vertragingstactieken om uitbetalingen te voorkomen, aldus de analyse op Mr. Online. Loonstein merkt in de praktijk dat aanbieders opzettelijk traag reageren op verzoeken om transactieoverzichten en juridische documenten.
Hierop volgend hebben Kamerleden Michiel van Nispen (SP) en Mirjam Bikker (ChristenUnie) via Kamervragen om een schorsing van de vergunning van Unibet gevraagd. CDA-Kamerlid Derk Boswijk volgde het tweetal met een motie waarin hij wilde horen in welke situaties een vergunning van een legaal online casino ingetrokken kan worden.
Bill 55
Een complicerende factor is daarnaast ook dat veel aanbieders in Malta zijn gevestigd. De Maltese Gaming Bill 55 stelt dat buitenlandse vonnissen tegen kansspelbedrijven niet automatisch worden erkend. Loonstein vindt dit zorgwekkend. Volgens de advocaat gaat dit in tegen alle wetten en afspraken die in Europa met elkaar zijn gemaakt.
Mocht de Hoge Raad oordelen dat spelers recht hebben op teruggave van hun verliezen, dan kan dit een zware financiële klap betekenen voor de goksector. Ondertussen blijven advocaten veel vragen krijgen van consumenten. Van der Weijden:
“Ik heb geen exacte cijfers, maar er komen wekelijks wel vragen bij ons kantoor binnen van consumenten of ze hun gokverliezen inderdaad kunnen terugkrijgen.”Floris van der Weijden
Toch raadt hij hen aan om nog even af te wachten. Volgens de raadsman bestaat er namelijk ook nog de mogelijkheid dat de uitspraak in het voordeel van de gokbedrijven valt.
De uitspraak van de Hoge Raad wordt in maart of april 2025 verwacht, nu de prejudiciële vragen zijn ingestuurd, en zal een cruciale rol spelen in de toekomst van de Nederlandse online gokmarkt. Van der Weijden zegt hierover tot slot:
“Ik vind het heel verstandig dat de prejudiciële vragen zijn gesteld, want hiermee wordt rechtseenheid en rechtszekerheid gecreëerd. Daarom is het heel goed dat de Hoge Raad nu betrokken wordt. En persoonlijk denk ik: het ziet er goed uit voor de gokker.”Floris van der Weijden
BRON:CASINONIEUWS.NL