Het ministerie van Justitie en Veiligheid heeft door een rechterlijke uitspraak alsnog een document openbaar moeten maken waarin vragen over online gokken en de EU-regelgeving werden gesteld aan toenmalig staatssecretaris Fred Teeven. Het ministerie publiceerde de antwoorden op de vragen in het document niet.
In januari 2022 ontving het ministerie van Justitie en Veiligheid een Woo-verzoek waarin werd verzocht alle communicatie openbaar te maken tussen het ministerie en de Europese Commissie over het Nederlandse kansspelbeleid tussen 2006 en 2017. Als gevolg van het verzoek werden een eerste en tweede deelbesluit gepubliceerd de afgelopen jaren.
Kritiek op wetsvoorstel
Bij deze deelbesluiten zaten tientallen documenten over de ontwikkelingen op het gebied van de legalisering van online casino’s en de kritiek die Nederland kreeg vanuit de Europese Commissie. Zo zorgde een eerste conceptwetsvoorstel, met een internetproef voor Holland Casino, voor een aanmaningsbrief van de Europese Commissie (EC).
In de brief uitte de Europese Commissie kritiek op het conceptwetsvoorstel van het ministerie, omdat het voorstel voor online gokken in zou gaan tegen de EU-regelgeving rondom het vrij verkeer van diensten.
Ook een nieuw conceptvoorstel dat daarna werd ingediend, kreeg de nodige kritiek. De Europese Commissie uitte twijfels over de argumenten die Nederland gebruikte om toch de wetgeving door te kunnen voeren. In het conceptwetsvoorstel zouden twee vergunninghouders komen voor online gokken: de Lotto voor sportweddenschappen en Holland Casino voor casinospelen. Het was een uitbreiding van het bestaande systeem met monopolievergunningen. Volgens de Nederlandse overheid zou de consument beter beschermd kunnen worden tegen de risico’s van gokverslaving en criminaliteit.
Volgens de Commissie zou het handelen van met name De Lotto de gestelde beleidsdoelstellingen tegenspreken. De hoeveelheid reclame die gemaakt werd zou juist wijzen op expansief beleid, zo stelde de EC:
“Gezien het bovenstaande (hoeveelheid reclame De Lotto, red.) is de Commissie – in weerwil van het antwoord van de Nederlandse autoriteiten op de aanmaningsbrief waarin zij zich beroepen op een terughoudend reclamebeleid van de Nederlandse vergunninghouders en van De Lotto in het bijzonder – van mening dat verschillende kwalitatieve ¢n kwantitatieve elementen erop ‘wijzen dat de Nederlandse regering in dit verband voor alle kansspelen een
expansiebeleid voert.”Europese Commissie in aanmaningsbrief
Dit zou er onder andere op wijzen dat de keuzes die de Nederlandse regering maakte met name gericht waren op het genereren van inkomsten voor de goede doelen en de staatskas. Hierbij verwees de Commissie onder andere naar de plannen die er waren om het productaanbod van de kansspelaanbieders uit te breiden en naar de campagnes die werden opgezet om nieuwe spelers te werven bij de aanbieders.
Openbaarmaking via de rechter toch afgedwongen
Niet alle beschikbare documenten werden openbaargemaakt naar aanleiding van het Woo-verzoek. Een van de documenten, document 13, werd niet gepubliceerd, omdat het ministerie stelde dat openbaarmaking schadelijk kon zijn voor het ‘goed functioneren van de staat’:
“Voor een ordentelijk verloop van het besluitvormingsproces is het belangrijk dat dit gebeurt op basis van voldragen documenten. Wanneer tussentijds communicatie over conceptteksten of de conceptteksten zelf openbaar worden gemaakt is dit schadelijk voor het goed functioneren van de Staat nu er een publiek debat kan ontstaan over documenten die nog niet rijp zijn voor besluitvorming. Daar is bij de documenten nummers 13 en 22 sprake van. Deze documenten maak ik daarom niet openbaar met een beroep op het belang van het goed functioneren van de Staat. Op dezelfde informatie is ook het bepaalde in artikel 5.2, eerste lid, van de Woo van toepassing. Zie daartoe hieronder in het besluit. Als het besluit eenmaal is gevallen, dan is het anders. Dan is het goed om te kunnen reconstrueren op grond van welke adviezen, welke informatie en welke beleidsalternatieven een besluit is genomen. Dit definitieve besluit maak ik wel (gedeeltelijk) openbaar.”Deelbesluit II
De verzoeker maakte bezwaar tegen deze beslissing, maar dit werd niet ontvankelijk verklaard door het ministerie.
Daarop besloot de verzoeker naar de rechter te stappen. Op 1 april 2025 kreeg de verzoeker alsnog gelijk, waarna het bewuste document alsnog (deels) openbaar werd gemaakt. De gerechtelijke uitspraak is op moment van schrijven nog niet gepubliceerd, maar het ministerie schreef in haar herziene besluit op bezwaar dat de verzoeker gelijk kreeg van de rechter.
Vragen aan Teeven over gokbeleid
Als gevolg hiervan werd het document in kwestie openbaar gemaakt. Het betreft de vragen van de vaste commissie van Veiligheid en Justitie uit 2013 en de antwoorden van staatssecretaris Fred Teeven over online gokken en het fiche over een raamwerk voor online gokken binnen de EU. In het openbaar gemaakte document ontbreken echter de antwoorden van de staatssecretaris, alleen de vragen van de vaste commissie zijn bijgevoegd bij het herziene besluit op bezwaar.
De Kamerleden wilden van het ministerie weten of het fiche van de EU een eerste stap zou zijn naar EU-regelgeving voor online gokken. Teeven sprak later in antwoord op andere Kamervragen uit dat dit niet de voorkeur van Nederland genoot. De regering zag meer in nationale wetgeving op het gebied van online gokken.
In het document is verder te lezen dat verschillende partijen zich in 2013 al zorgen maakten over zaken die jaren later alsnog zijn gaan spelen. Zo vroeg de VVD aan Teeven of online gokreclame zou gaan toenemen als gevolg van de nieuwe wetgeving.
Ook waren er zorgen bij de SP en de PvdA over de kanalisatiedoelstellingen. De partijen wilden weten of het überhaupt mogelijk was om buitenlandse goksites te weren. De SP wilde daarnaast weten hoe consumenten geïnformeerd zouden worden over het legale aanbod.
“Het komt voornoemde leden als onwaarschijnlijk voor dat de aanbieders van (illegaal) online gokken zich aan de landsgrenzen zullen houden zoals wordt vastgesteld door te wijzen op de duidelijke grensoverschrijdende component aan het online gokken. Hoe kan Nederland het voor zichzelf gewenste beschermingsniveau van de consument handhaven als in andere landen een lager beschermingsniveau geldt?”PvdA-fractie (2013)
Vanuit de D66-fractie kwam de vraag hoe Teeven de ‘ontstane gedoogsituatie’ beoordeelde. De partij vroeg daarbij of het mogelijk was om betalingen aan illegale aanbieders te blokkeren zodra er legaal aanbod beschikbaar zou zijn.
“De leden van de D66-fractie delen de mening van de Europese Commissie dat burgers een hoog beschermingsniveau dienen te genieten. Dit sluit ook aan bij het regeerakkoord. Kan de staatssecretaris aangeven hoe dit rijmt met een jarenlang gedoogbeleid, dat er nog steeds lijkt te zijn?”D66-fractie (2013)
Hoe de toenmalig staatssecretaris destijds reageerde op de vragen over het gedogen van online casino’s is vooralsnog niet bekend. Jaren later werd Teeven wel gevraagd om in de rechtbank te reageren op het vermeende ‘gedoogbeleid’. Tegenover de rechter erkende de voormalig staatssecretaris dat er sprake was van gedoogbeleid.
Tot slot uitte de ChristenUnie in 2013 al haar zorgen over de gevolgen met betrekking tot gokverslavingen. In 2013 was er volgens de partij al een toename in het aantal behandelingen voor online gokverslaving. De partij hoopte daarom op grensoverschrijdende acties, in samenwerking met andere Europese landen, om gokverslaving zoveel mogelijk tegen te gaan.
BRON:CASINONIEUWS.NL